Moda lat 50. - powojenny szyk

[przejdź do galerii zdjęć pod artykułem]

Ideałem lat 50. była bardzo kobieca sylwetka, z podkreślona talią, wąskimi ramionami oraz wyeksponowanym biustem. Obowiązywał wizerunek kobiety eleganckiej i wyrafinowanej. Moda w tym dziesięcioleciu miała kontrastować z biedą i ograniczeniami naznaczonych wojną lat 40. Istotny wpływ na nowe trendy miało kino i gwiazdy filmowe oraz młodzież, która stworzyła swój własny styl. Telewizja i prasa kobieca popularyzowały wizerunek domowej bogini – doskonałej pani domu – modnej i zadbanej, korzystającej z nowoczesnych sprzętów domowych, zawsze z nienaganną fryzurą i makijażem, na wysokich obcasach. Przemysł tekstylny chętnie korzystał z nowych wynalazków – sztucznych i elastycznych tkanin – pozwalających na upraszczanie fasonów, znaczny wzrost produkcji i coraz większą dostępność tanich ubrań. W ciągu tego dziesięciolecia wynaleziono akryl, polyester oraz lycrę. Właśnie rozwój gospodarczy i technologiczny doprowadził do wyraźnego podziału w modzie (obowiązującego do dziś) na Pret-A-Porter – krawiectwo masowe, czyli sezonowe kolekcje szytych seryjnie ubrań w szerokim wyborze rozmiarów oraz Haute Couture – pojedyncze modele, tworzone przez nieliczną grupę paryskich projektantów, szyte z najdroższych tkanin, będące nieraz bardziej dziełami sztuki czy kreacjami artystycznymi, skierowane do zamożnej klienteli, m.in. gwiazd filmu.

Sylwetka

Charakterystyczną sylwetkę z wąską talia, obcisłym stanikiem i spadzistymi ramionami wykreował francuski projektant Christian Dior już w 1947 roku w kolekcji NEW LOOK. Zaproponował dwie linie, które będą obowiązywać przez całe dziesięciolecie: sylwetka COROLLE (zwana też linią szeroką lub linią A) z rozkloszowaną spódnicą, suto marszczoną, często szytą z koła, wymagającą wielowarstwowych halek płóciennych lub nylonowych. Drugim wariantem była sylwetka ÓSEMKA (linia wąska lub linia B) z wąską i bardzo obcisłą spódnicą, zwana też ołówkową. W drugiej połowie dziesięciolecia pojawiła się też trzecia linie: spódnice w kształcie kielicha lub bombki, szerokie u góry, zwężane ku dołowi. Spódnice znacznie się wydłużyły, sięgały nawet do pół łydki. Długość do kolan wróciła dopiero u progu lat 60.

Stroje codzienne

Codziennym ubiorem był zazwyczaj dwuczęściowy kostium, najczęściej podkreślający talię lub luźno skrojony bez wcięcia w pasie. W 1957 Coco Chanel wylansowała kostium, który szybko zyskał popularność – z krótkim prostym żakietem bez kołnierza i wąską spódnicą za kolano – noszony z jedwabną bluzką wiązaną pod szyją. Drugim wariantem była sukienka, często z zaokrąglonym kołnierzykiem lub dekoltem. Kołnierze miały rozmaite kształty i wielkość – wykładane, często szerokie, czasem asymetryczne – miały eksponować szyję i spadziste ramiona. W drugiej połowie lat 50. popularna stała się szmizjerka – sukienka o kroju koszuli zapinana na guziki i ściągnięta w talii paskiem. Kobiety często nosiły spódnice z bluzkami koszulowymi. Talię zazwyczaj podkreślał dodatkowo pasek. Charakterystycznym elementem kobiecej garderoby w tym okresie był tzw. bliźniak – dzianinowa bluzka i rozpinany sweterek w tym samym kolorze, które zastępowały żakiet. Bardzo modne były bliźniaki zarówno w pastelowych kolorach, jak i nasyconych, jaskrawych barwach. Na ich uzyskanie i trwałość pozwalało zastosowanie sztucznych włókien.

Stroje wieczorowe

Na szczególne okazje kobiety wkładały sukienki oraz długie suknie. Najczęściej z rozkloszowanym dołem, jeszcze bardziej marszczone niż w wersji codziennej. Szalenie modne były odkryte ramiona, głębokie fantazyjne dekolty , które często odkrywały także plecy. Nierzadko stosowano dekoracyjne drapowania, podkreślające szyję i linię ramion. Suknie szyto z efektownych tkanin w wyrazistych, nasyconych kolorach: z szeleszczących taft, brokatów, połyskliwej satyny czy zwiewnych szyfonów. Projektanci chętnie dekorowali takie kreacje różnymi ozdobami: tak charakterystycznymi dla lat 50-tych kokardami, a także cekinami, koralikami czy koronkami. Modnym okryciem był szal lub krótkie bolerko, a obowiązkowym dodatkiem rękawiczki długie do łokcia i nakrycie głowy zwane fascynatorem – bardziej stroik niż kapelusz, często z woalką i ozdobami, takimi jak piórka, aksamitne czy atłasowe kokardki.

Spodnie

Spodnie wciąż były tylko dodatkowym elementem kobiecej garderoby, strojem sportowym lub weekendowym. Bardziej podkreślały kobiece kształty niż fasony z lat 40-tych. Były to na ogół tzw. cygaretki z wysoką talią, prostymi, wąskimi nogawkami , zapinane na zamek błyskawiczny, długie do kostki.

Bielizna, stroje kąpielowe

Nowością i przebojem lat 50. był biustonosz bez ramiączek noszony do bardzo modnych sukienek z odsłoniętymi ramionami. Staniki miały podkreślać biust i miały dość skomplikowaną konstrukcję z fiszbinami i usztywniającymi szwami. Często przybierały szpiczasty kształt. Kobiety nosiły zabudowane pasy do pończoch oraz tzw. corselette – gorset połączony z pasem z podwiązkami. W połowie lat 50. pojawiły się nylonowe pończochy bezszwowe.

Kostium kąpielowy przypominał fasonem krótką sukienkę na ramiączkach lub wiązaną na szyi. Z czasem dzięki Brigitte Bardot popularność zyskało bikini .

Okrycia wierzchnie

Suto marszczone spódnice wymagały specjalnego okrycia. Najpopularniejszym był płaszcz wąski w ramionach, z kołnierzem lub stójką i mocno rozszerzany ku dołowi. Często miał rękawy o reglanowym kroju, podkreślającym spadzistość ramion . Drugi popularny fason to płaszcz wcięty w talii i rozkloszowany na dole. Pod koniec lat 50-tych pojawiły się płaszcze i żakiety o linii bombki –bez wcięcia w pasie, zwężane u dołu. Modne były rękawy o długości ¾.

Dodatki

Dodatki miały podkreślać elegancję stroju. Kobiety na co dzień nosiły rękawiczki. Coraz częściej, obok skórzanych i bawełnianych, także nylonowe. W wersji wieczorowej – długie, satynowe , koronkowe. Bardzo modne były klipsy i perłowe naszyjniki oraz broszki, przypinane także do paska.

Nakrycia głowy

Nakrycia głowy przybierały różnorodne kształty od małych toczków z woalką noszonych na bok po różnej wielkości i kształtu kapelusze najczęściej płaskie jak naleśnik . Często obszywano je ozdobną taśmą i ozdabiano.

Buty

Fasony butów zmieniły się od lat 40-tych. Pantofle na cienkiej podeszwie zyskały lekkość. Obcasy były coraz wyższe i cieńsze, noski wydłużały się przyjmując kształt migdałowy i szpiczasty. Modne były sandałki na wysokim obcasie oraz pantofle z małym wycięciem na palce. Przebojem tego dziesięciolecia stały się szpilki na metalowym obcasie.

Torebki

Uzupełnieniem stroju była mała torebka. Niewielkich rozmiarów, noszona do ręki, często w kształcie trapezu lub kwadratu. Najelegantsze modele szyto ze skór strusia, krokodyla i jaszczurki, w tańszej wersji także winylowe. Modny dodatek stanowiły torebki-pudełka z tworzyw sztucznych oraz letnie koszyki. Właśnie w latach 50-tych powstały dwa modele popularne do dziś – zaprojektowana przez Coco Chanel pikowana prostokątna torebka na łańcuszku oraz Kelly Bag wylansowana przez firmę Hermes – w kształcie trapezu z krótka rączką, noszona w ręce lub na przedramieniu.

Fryzury

Włosy nadal układano w loki i fale. Jednak fryzury były mniej skomplikowane niż w poprzednich latach, nie wymagały finezyjnych upięć , wracała też moda na krótkie włowy. Modne były także opaski. Z czasem popularna stała się krótka fryzura z luźno puszczonymi kosmykami na czole lub grzywką. Wśród nastolatek popularnością cieszył się koński ogon przewiązany wstążką.

Makijaż

Makijaż miał być wyrazisty. Podkreślał oczy, wydłużone czarną kreską na górnej powiece. Mocno zaznaczano brwi. Charakterystyczne dla lat 50-tych są okulary w oprawkach w kształcie ,,kocich oczu”. Usta i paznokcie malowano na różne odcienie czerwieni.

Moda młodzieżowa

Wzrost zamożności, dostępność towarów i rozrywek oraz zmiany obyczajowe doprowadziły do powstania mody nastolatków. Młodzież stworzyła własny styl . Dziewczęta nosiły rozkloszowane spódnice często w wyraziste, abstrakcyjne i kolorowe wzory. Talię podkreślały szerokim elastycznym paskiem. Ulubionym obuwiem były tenisówki i baleriny. Popularny w artystycznych kręgach styl bitnika był chętnie naśladowany przez młodzież – noszono obszerne swetry i golfy, spodnie Capri, wąskie i długie do pół łydki, najchętniej w czarnym kolorze.

Ikony stylu

Lata 50. to czasy gwiazd filmowych, których wizerunek i kreacje zachwycają pomimo zmieniającej się mody. Styl aktorek takich jak Marylin Monroe, Grace Kelly, Audrey Hepburn czy Elizabeth Taylor był naśladowany przez współczesne im kobiety oraz projektantów i podziwiany jest do dziś, a wiele modowych przebojów tamtych lat weszło do kanonu mody.

Natalia Sielewicz

Moda męska

Moda dziecięca